# **

Online

Beets

blijf bij met

Er zijn serieuze plannen om een kijkje te nemen in de kelder van de Adelskerk in wat nu Oud Beets heet. Of op zijn Fries: Ald Beets. De opgraving betreft niet de grafkelder maar de kelder van de Adelskerk. Na sluiting van de kerk is deze vanaf 1963 een tijd gebruikt door beeldhouwer en muurschilder Jaap van der Mei (1923 - 1999) als atelier. Het gerucht gaat dat hij de muren van de kelder beschilderd heeft. Dit is dus wat met deze opgraving wordt uitgezocht.

Het gaat om een plek met historie. In de 11e eeuw is op de plek van de huidige begraafplaats een Rooms Katholieke kerk gebouwd. De kerk wordt in ieder geval in 1189 genoemd. Het gaat om de Sint Geertruidskerk. De kerk in Beets -nu dus Oud Beets- is belangrijk. In ieder geval vanaf 1231 wordt de kerk genoemd en verwezen naar de seendstoel die daar gevestigd is. Een seendstoel is een kerkelijke rechtbank, in dit geval van het dekanaat Aldeboarn of het dekanaat Bornego (Borndego). In 1508 is eerwaarde Heer Poptatus Ibema, pastoor van de Sint Geertruidskerk te Beets, commissaris en deken van de seendstoel te Bornego er begraven. Ibema is leraar, mogelijk professor, en decaan (de Deken) van de rechtbank van het Derde Dekanaat. Het Dekanaat van Bornego is het Derde Dekanaat. Het Dekanaat zetelt in Beets.

Uit het dorp Beets zijn verschillende dorpen ontstaan. Voorbeelden zijn in ieder geval Beetsterzwaag en Olterterp. De adel komt van oorsprong uit Beets. De Sint Geertruidskerk heeft een spitse kerktoren en een hoekige achterzijde. Eind 16e eeuw slaat het noodlot toe wanneer door slecht weer (onweer) de torenspits naar beneden komt. De kerk moet het een halve eeuw zonder toren doen. Het alternatief is een klokkenstoel. Tot op heden is op het terrein een klokkenstoel te vinden.

In 1580 gaat de Sint Geertruid over in protestantse handen. Bij de sloop van de Geertruid - het Sint uit de naam gehaald - komen in en rond het dan inmiddels vervallen godshuis spullen tevoorschijn die een blik gunnen in de vergeten historie. In de tussentijd is veel verdwenen. De Beetster Brommers, de klokken uit 1482 en 1520, liggen bij het museum in Gorredijk te verpieteren. Er worden ook zeer oude sarcofagen en andere oude grafstenen gevonden. Ze zijn nu nog te bezichtigen maar niet in (Oud) Beets.

De Geertruid maakt plaats voor de Adelskerk. De Adelskerk is geen lang leven beschoren. Eind jaren '50 van de vorige eeuw wordt de laatste dienst gehouden. In 1967 slaat opnieuw de bliksem in de toren. Onderdelen uit de kerk worden verkocht, de rest gaat teloor. In 1984 komt de sloper.

Om bij de kelder te komen moet worden gegraven. De toegang naar de kelder van de Adelskerk is na de sloop met grond afgedekt. De stand van zaken op dit moment is dat de gemeente nog goedkeuring moet geven aan de opgraving. Als die wordt verkregen dan zal het werk waarschijnlijk in het komende voorjaar plaats vinden.