index-01001013.jpg index-01001009.jpg
lees verder ...
De verdeling van Friesland in vroeger tijden is eeuwenlang terug te vinden in de namen van gouwen als Westergo, Oostergo. Zuidergo en Sevenwolden (Seven wolden, Zevenwolden, Zevenwouden). Zuidergo is waarschijnlijk de oudste en is verdwenen in de Middelzee (Middelsee). Stavoren is de hoofdstad van Zuidergo. Van Stavoren is bekend dat het oorspronkelijk zuidelijker ligt. De Zuiderzee dwingt verplaatsing van de stad af. Zuidergo is grotendeels in de golven verdwenen. We spreken dan over, grofweg gezegd, de zevende tot de tiende eeuw na Christus (600 – 1000). Westergo en Oostergo houden langer stand. Ook deze gouwen hebben in de loop der eeuwen veel land verzwolgen zien worden door de Waddenzee, het huidige wad is vroeger land geweest, en de aanvankelijke Flevo, later uitgroeiend tot de uitdijende Zuiderzee, heeft het gouw Zuidergo bijna geheel verzwolgen. Zuidergo wordt gezien als het oudste gouw. Oostergo en Westergo zijn, zo wordt verondersteld, in de elfde eeuw ontstaan. Sevenwolden is rond 1348 ontstaan. Voor die tijd zijn er ook gouwen. Voorganger van een deel van Sevenwolden is Bornego, vernoemd naar de Boorn (Boarn, Boorne, Borne).

De Leppedijck (Leppa dijck) ontleent zijn naam aan De Leppa. De Leppa is een waterstaatkundig samenwerkingsverband tussen de tot Oostergo behorende grietenijen (grietenij is, kort gezegd, de Friese naam voor gemeente) Idaarderadeel, Tytjerksteradiel en Leeuwarderadeel. Later voegt Smallingerland zich bij dit samenverwerkingsverband. De Leppa is verantwoordelijk voor de aanleg van de Leppedijck, rond het jaar 1200. Reden van de aanleg van de Leppedijck is het keren van het water uit het zuidwesten, het Lege Midden, en hoog water in de Boorn. De Leppedijck, een zogenoemde leidijk, moet de vruchtbare landbouw- en graslanden van het gouw Oostergo beschermen. Beets wordt daarbij vermeld omdat de dijk er begint. Beets ligt net onder de grens van het gouw Oostergo. De naam Opsterland komt duidelijk in beeld als ook het gouw Sevenwolden in beeld komt. Opsterland is de achtste grietenij van Sevenwolden. De Leppedijck kent zijn ontstaansgeschiedenis in Oostergo en loopt voor een flink deel langs de anderhalve eeuw later onstane grens met Sevenwolden.

De Leppedijck sluit aan op het op de hogere zandgronden gelegen Het Meer (It Meer) achter Beets, de gelijknamige dijk en weg op de grens tussen Beets en Boornbergum, en loopt verder westwaarts. Het eerste deel is betrekkelijk recht, gaat vervolgens over in een grillige loop ruim om het huidige Nij Beets, richting de Geawei. Dit grillige gedeelte staat bekend als het Krūme Gat. Waar de Geawei een bocht maakt, komen de dijk en weg bijna samen. De dijk ligt op een steenworp afstand van de Geawei en loopt, net als de Geawei, behoorlijk recht. Bijna aan het eind van de Geawei gekomen, wordt de afstand met de Leppedijck groter en komen ze verderop opnieuw dichter bij elkaar omdat ze dan de loop van de Boorn volgen.
Via Warniahuizen (grietenij Utingeradeel) maakt de dijk een scherpe bocht langs de Boorn. Daarna gaat de route ...
Historie van Beets in vogelvlucht
De Leppa
index-01002004.jpg index-01001001.jpg