Van oudsher is religie in meer of mindere mate van invloed op de samenleving, ongeacht of het nu gaat om de aanhangers van bijvoorbeeld weergoden of een christelijk geloof. Tegenwoordig vinden wij van onze samenleving dat de religieuze invloed verminderd is ten opzichte van, zeg 100 jaar geleden. Hebben we het over de religie in Beets, dan kan die worden getypeerd als is het een Fenix. Deze cryptische omschrijving vraagt om een toelichting.
De geschiedenis van De Leppa kent duidelijk een link met monniken, Rooms Katholieke monniken. Van een eventuele Beetster periode van daarvoor is niks bekend. Monniken hebben vaak het initiatief genomen in de ontginning van de omgeving waarin zij wonen – tot ver er vandaan. De kerk van Beets, waarover in 1189 is geschreven, is gewijd aan de Heilige Geertruid en staat onder bewind van monniken. De abt Siardus van klooster Mariëngaarde haalt in 1225 Beets aan op een reis door het gebied. Op een lijst van kapellen en kerken uit 1315 is Beke vermeldt. Beke is Beets.
In oude kranten is vermeld dat Beets vroeger de naam Oude Weeme heeft gedragen. De naam Oude Weeme heeft te maken met de zetel van de Deken van de Rooms Katholieke Kerk van Boornego (Bornego, Borndego, Boorndego). De Deken heeft in Oude Weeme, Beets dus, zijn zetel. Op onze zoektocht om een bevestiging van deze informatie te krijgen, zijn we op verrassende ontdekkingen gestuit.
Bij Beets zijn in de negentiende eeuw bij de sloop van de kerk in 1884 vier gebeeldhouwde rode bontzandstenen grafstenen gevonden: één grafsteen en drie sarcofaagdeksels. Drie ervan zijn in de kerk gevonden en eentje op het kerkhof. Sarcofagen worden omschreven als zogenoemde vroeg-christelijke plastieken. Die uit Beets dateren uit de twaalfde eeuw, mogelijk elfde eeuw. Hierover zijn de deskundigen het niet eens. In Roodkerk, Anloo, Westergeest, Rolde en Holwierde zijn dergelijke grafstenen ook gevonden. Die zijn niet gelijk aan die van Beets. Eén van de Beetster sarcofaagdeksels is identiek aan de gebeeldhouwde rode zandstenen sarcofaagdeksel uit de kerk van het dorp Borghorst, in de buurt van de steengroeven van Bentheim-Gildehausen in Duitsland, waar al deze sarcofagen zijn gemaakt. Er zijn nog enkele sarcofaagdeksels in verschillende Duitse plaatsen aangetroffen. De grafdeksels uit Beets en Roodkerk zijn lang in het bezit van het Fries Museum geweest. Die uit Borghorst heeft het Museum te Munster in de collectie. Alle vier Beetster grafdeksels zijn te zien in de permanente expositie in het kerkmuseum van Jannum (Janum), lange tijd een uithof van het Fries Museum, nu in eigendom van Stichting Monumentenzorg Ferwerderadiel. Vermoedelijk hebben de grafstenen ooit op een stenen bak gelegen. Een sarcofaag bestaat uit een stenen kist, waarvan de vorm en afmeting kan verschillen, en een deksel. Sarcofaagkisten zijn nooit in Beets gevonden.
Eén van de Beetster stenen is in 1508 overgebeiteld voor het graf van Poptapus Ibema. Ibema is een vooraanstaande ...
Historie van Beets in vogelvlucht
Religie als een Fenix