Historie van Beets
in vogelvlucht
in vogelvlucht
Contreien
... komt overeen met de Moordsloot . Pas in 1894 volgt toestemming om de dam in het Polderhoofdkanaal | Nije Leppedyksterfeart te verwijderen en te vervangen door een metalen draaibrug . Vaak wordt het Polderhoofdkanaal als Beetsterkanaal of Beetstervaart aangeduid, terwijl zoals hiervoor al aangegeven, de echte Beetstervaart de Nije Leppedyksterfeart is. De Beestervaart ligt haaks op het Polderhoofdkanaal. De tweede naam van het Polderhoofdkanaal is Nieuw Beetstervaart, zoals ook nu nog blijkt uit informatie van het waterschap.
Atlas Eekhoff uit 1849 – 1859 geeft een nog beter beeld van de verschillende wegen. De weg door de Marschen is waterkering De Walle. De Walle sluit aan op de Leppedyck en buigt scherp af in de richting van Boornbergum. De Kromme Zweins weg langs de Boorn, sluit via de Zeveins Wegh aan op de Nieuwe Leppedyck.
Namen van gebieden en wegen veranderen continue, zo is op de verschillende kaarten te zien. Wester buure Fennen is op de kaart van Eekhoff Wester Buurster Fennen. De Beetster Hooilanden liggen naast het rechte stuk van de Geawei (een eeuw daarvoor nog Gaa Wegh), die ook Prikkewei wordt genoemd, althans op het rechte stuk. Tussen de Beetster Hooilanden en de Regte Zweinsweg liggen de Bexter Warren – de Nieuwe Leppedyck doorsnijdt dit gebied – en tussen de Geawei en de Leppedyck ligt de Bovengeeuw. De Bovengeeuw wordt doorsneden door de Moordsloot, die doorloopt tot de Boorn. De Geawei en de Leppedyck worden op drie plaatsen verbonden met een korte verbindingsweg: Eerste Kruisweg, Middenste Kruisweg en 3e Kruisweg.
Van de wegen moeten wij ons weinig voorstellen. Het zijn dikwijls zandpaden of veredelde zandpaden. De Beetsterweg is de eerste weg die met stenen verhard is. De Beetsterweg is de weg die nu ook nog Beetsterweg heet en het gedeelte dat veel later de naam Tolhekbuurt heeft gekregen. De Beetsterweg loopt oorspronkelijk van Beetsterzwaag (Fockensstate) tot de (toenmalige) kruising met de Gaa Wegh (Geawei | Prikkewei) en Rechte Zeveinsweg (Swynswei). Pas veel later worden andere wegen verhard, zoals de Nieuwe Leppedijk, die vanaf dat moment Straatweg wordt genoemd. En is een weg eenmaal van bestrating voorzien, dan is dat van korte duur. De Straatweg (Domela Nieuwenhuisweg) verkeert eind jaren ’30 in slechte staat en ook in de decennia erna is regelmatig te lezen dat deze weg en diverse andere wegen dringend aan onderhoud toe zijn of nog op bestrating wachten. Een voorbeeld van een nieuwe weg is de Gearen, de weg van Pier’s Hiem naar De Veenhoop in 1937.
In 1947 worden diverse polderwegen door het Polderbestuur van de Groote Veenpolder in Opsterland en Smallingerland gesloten voor gemotoriseerd verkeer. Ze zijn er niet op berekend. Pas in de jaren ’50 en ’60 worden de meeste wegen met klinkers of asfalt verhard. Werkzaamheden die ook wel worden gecombineerd met het opruimen van krotten, zoals aan de Prikkewei. Water- (1957) en gasleiding laten ook lang op zich wachten. Staan er eenmaal lantaarnpalen, dan zijn ze niet logisch geplaatst of zijn er onvoldoende lichtmasten. Anno heden is nog steeds te horen dat in de kern Nij Beets te weinig lantaarnpalen staan.
De Geawei moet het langst wachten en in de media wordt er nog lang over geschreven. Pas in de jaren ’80 komt ook daar verharding in de vorm van betonplaten. De natuur heeft deze weg inmiddels weer onder handen genomen en van ‘natuurlijke’ drempels voorzien.
Atlas Eekhoff uit 1849 – 1859 geeft een nog beter beeld van de verschillende wegen. De weg door de Marschen is waterkering De Walle. De Walle sluit aan op de Leppedyck en buigt scherp af in de richting van Boornbergum. De Kromme Zweins weg langs de Boorn, sluit via de Zeveins Wegh aan op de Nieuwe Leppedyck.
Namen van gebieden en wegen veranderen continue, zo is op de verschillende kaarten te zien. Wester buure Fennen is op de kaart van Eekhoff Wester Buurster Fennen. De Beetster Hooilanden liggen naast het rechte stuk van de Geawei (een eeuw daarvoor nog Gaa Wegh), die ook Prikkewei wordt genoemd, althans op het rechte stuk. Tussen de Beetster Hooilanden en de Regte Zweinsweg liggen de Bexter Warren – de Nieuwe Leppedyck doorsnijdt dit gebied – en tussen de Geawei en de Leppedyck ligt de Bovengeeuw. De Bovengeeuw wordt doorsneden door de Moordsloot, die doorloopt tot de Boorn. De Geawei en de Leppedyck worden op drie plaatsen verbonden met een korte verbindingsweg: Eerste Kruisweg, Middenste Kruisweg en 3e Kruisweg.
Van de wegen moeten wij ons weinig voorstellen. Het zijn dikwijls zandpaden of veredelde zandpaden. De Beetsterweg is de eerste weg die met stenen verhard is. De Beetsterweg is de weg die nu ook nog Beetsterweg heet en het gedeelte dat veel later de naam Tolhekbuurt heeft gekregen. De Beetsterweg loopt oorspronkelijk van Beetsterzwaag (Fockensstate) tot de (toenmalige) kruising met de Gaa Wegh (Geawei | Prikkewei) en Rechte Zeveinsweg (Swynswei). Pas veel later worden andere wegen verhard, zoals de Nieuwe Leppedijk, die vanaf dat moment Straatweg wordt genoemd. En is een weg eenmaal van bestrating voorzien, dan is dat van korte duur. De Straatweg (Domela Nieuwenhuisweg) verkeert eind jaren ’30 in slechte staat en ook in de decennia erna is regelmatig te lezen dat deze weg en diverse andere wegen dringend aan onderhoud toe zijn of nog op bestrating wachten. Een voorbeeld van een nieuwe weg is de Gearen, de weg van Pier’s Hiem naar De Veenhoop in 1937.
In 1947 worden diverse polderwegen door het Polderbestuur van de Groote Veenpolder in Opsterland en Smallingerland gesloten voor gemotoriseerd verkeer. Ze zijn er niet op berekend. Pas in de jaren ’50 en ’60 worden de meeste wegen met klinkers of asfalt verhard. Werkzaamheden die ook wel worden gecombineerd met het opruimen van krotten, zoals aan de Prikkewei. Water- (1957) en gasleiding laten ook lang op zich wachten. Staan er eenmaal lantaarnpalen, dan zijn ze niet logisch geplaatst of zijn er onvoldoende lichtmasten. Anno heden is nog steeds te horen dat in de kern Nij Beets te weinig lantaarnpalen staan.
De Geawei moet het langst wachten en in de media wordt er nog lang over geschreven. Pas in de jaren ’80 komt ook daar verharding in de vorm van betonplaten. De natuur heeft deze weg inmiddels weer onder handen genomen en van ‘natuurlijke’ drempels voorzien.
